Wanneer je voor het eerst de cockpit van een Boeing 737- 800 binnenkomt zie je enorm veel onbekende instrumenten. Er zijn beeldschermen, knoppen, hendels, lampjes. In dit artikel leggen we uit wat er globaal aan instrumenten in de cockpit aanwezig zijn en waar ze voor dienen. Als je bij ons komt vliegen heb je lang niet alles nodig. De informatie is niet bedoeld als trainingsmateriaal voor piloten, maar uitsluitend voor mensen die graag meer willen wat er aan instrumentarium in de cockpit aanwezig is. Voor de duidelijkheid is de uitleg van boven naar beneden, dus het begint bij het overhead panel.
Links in de cockpit zit de vliegende piloot (pilot flying). Zijn/haar verantwoordelijkheid is dat het vliegtuig onder controle is en doet wat het moet doen. Rechts zit de niet vliegende piloot (pilot monitoring). Hij/zij doet alle andere zaken behalve actief zelf vliegen.
Overhead panel
Het overhead panel zit tegen het plafond van de cockpit, tussen de twee piloten in. In het overhead panel zijn alle systemen aan boord vertegenwoordigd. Je moet dan denken aan brandstofpompen, elektrische installatie, luchtbehandeling, anti-icing. Maar ook de ruitenwissers en alle boordlichten zitten op het overhead panel en nog veel meer….
Bij het opstarten van het vliegtuig zetten de piloten aan de hand van een checklist alle knoppen en schakelaars in de juiste stand, zodat het vliegtuig voor dat moment goed is geconfigureerd. Tijdens het proces van teruggeduwd worden, taxiën, takeoff en vliegen, wordt een beperkt aantal knoppen en schakelaars gebruikt.
Mode control panel
Bovenaan, op het dashboard (Glareshield genoemd in de cockpit) zit het Mode Control Panel (MCP). Hiermee kun je o.a. snelheid, hoogte en richting die je wilt gaan vliegen invoeren, de autopilot bedienen en nog meer zaken. Als je de nodige parameters hebt ingesteld en bijvoorbeeld de autopilot activeert, dan gaat het vliegtuig doen, wat je hebt ingesteld.
De twee buitenste draaiknoppen zijn de “course selectors”. Hiermee kun je meerdere acties doen. Je gebruikt hem bijvoorbeeld om in de aanvliegroute voor de landing precies de koers van de baan te vliegen.
Aan de linker kant, rechts van de “course selector” bevindt zich een knop voor de “autothrottle” (A/T Arm) . Hiermee kan je het toestel zelf de stand van het gas laten bepalen. Rechts daarvan is het display voor de snelheid in knopen (zeemijlen per uur, 1 zeemijl is 1,852 km.). Daarnaast die voor de richting (heading) in graden (een cirkel heeft 360 graden). Rechts daarvan zie je het display voor de hoogte (altitude) in voeten (ongeveer 3 voeten per meter). Het display (vert speed) daarnaast dient om in te stellen hoe snel je het vliegtuig wilt laten stijgen of dalen als je op de autopilot vliegt. De autopilot (A/P engage) bestaat uit de vier druktoetsen rechts daarvan.
Primary flight Display
Het Primary Flight Display (PFD) bevat alle informatie die je nodig hebt om te kunnen vliegen. In het midden zie je de kunstmatige horizon. Blauw geeft de lucht aan, en bruin de grond. Twee zwarte horizontale lijnen representeren de vleugels. De stip midden daar tussenin is het referentiepunt voor de neusstand. Het roze kruis is de Flight Director. Als je de zwarte stip precies in het kruis van die twee lijnen weet te houden, vliegt je de ideale richting en hoogte die je in het MCP hebt ingesteld.
Links naast de kunstmatige horizon is de grijze kolom van de snelheid, met de actuele snelheid in het zwarte vakje.
Rechts zijn er twee grijzen kolommen te zien. De grote aan de binnenkant geeft de hoogte aan in voeten, met de actuele hoogte in het zwarte vakje.Het kleinere grijze balkje rechts daarvan geeft aan of je omhoog/omlaag gaat en hoe snel.
De halve cirkel aan de onderkant is een kompasroos. Het getal aan de bovenkant geeft de huidige koers aan. Rechts onder staat STD, dat is de standaard luchtdruk voor alle vliegtuigen boven een bepaalde hoogte.
Navigation display
In het Navigation display kun je alle bakens en waypoints invoeren. Je weet dan waar je bent en waar je naar
toe gaat.
De cirkel is de kompasroos met 360 graden. De laatste “0” is weggelaten voor de leesbaarheid. In het kader daarboven staat de richting die je nu vliegt.Links boven staat GS (Ground Speed), de snelheid waarmee over de grond gezien gevlogen wordt in knopen. Daarnaast staat TAS (True Air Speed), de snelheid waarmee daadwerkelijk door de lucht word gevlogen. Als je bijvoorbeeld 40 knopen tegenwind hebt, dan is de GS 40 knopen lager dan de TAS. Daaronder staat in getallen de windrichting en de windsnelheid.
Links en rechts onder in het scherm is te zien in groene of blauwe letters welke bakens er zijn ingesteld.
Throttle quadrant
In het midden tussen de stoelen in zit het throttle quadrant. Dit bevat o.a. de throttle levers, ofwel de gashendels. Naar voren duwen betekent meer gas, naar achteren is minder gas. Aan de bovenkant zitten 2 zwarte knopjes. Als je deze bij de Take-off indrukt, en op het MCP staat de “autothrottle arm” knop aan, dan gaat het vliegtuig zelf de ingestelde snelheid vliegen.
Als bij de landing het vliegtuig op de baan staat, ga je remmen op de motoren. Dat werkt met “reverse thrust”. De richting van de uitlaatgassen buigt nu naar voren en daarmee remt het vliegtuig. De hendels voor de reverse zitten vóór de gashendels en werken alleen als het gas dicht is.
Naast de Throttles aan de rechterkant zit de Flaps hendel. Hiermee bedienen we de flaps die aan achterkant van de vleugels zitten. Aan de linkerkant zit de speedbrake, waarmee je in de lucht kunt remmen.
Radiostack
Tussen de stoelen van de piloten bevindt zich de radiostack. Hiermee kun je zowel de communicatie frequenties als de baken frequenties instellen.
Het instellen van een baken gebeurt als volgt. Met de draaiknop wordt in het rechtse vak een baken geselecteerd dat wij willen gebruiken. We stellen de frequentie in. Als deze is ingesteld staat deze nog in de “standby”. Met de transfer knop tussen de 2 schermpjes in kunnen we het baken nu actief maken.
Nu weet je iets over de belangrijkste instrumenten in de cockpit.
